(Η συνέντευξη δόθηκε στον Β.Μ. στις 17/2/2003)

 Πότε ξεκινήσατε τη "σταδιοδρομία σας" σαν Πάροικοι;

Το όνομα Πάροικοι ακούστηκε για πρώτη φορά το 1979. Μάλιστα το επιλέξαμε μαζί με τον Κωστή τον Παπάζογλου, όταν ήρθε να μ' επισκεφθεί στη Κοζάνη, όπου σπούδαζα στα ΤΕΙ, την πρωτομαγιά του 1979.

 Πως προέκυψε η δημιουργία του γκρουπ;

Απλά από φιλία και τη συνεργασία μερικών εφήβων οι οποίοι ζούσαν στην αγάπη του Ιησού Χριστού και ήθελαν πολύ να γράψουν και να παίξουν μουσική.

 Πριν από το σχήμα σαν Πάροικοι υπήρχε κάτι άλλο;

Φυσικά. Από το 1976 υπήρξε μια ομάδα από μουσικούς κυρίως δύο εκκλησιών της Θεσσαλονίκης, που παίρναμε μέρος σε διάφορα προγράμματα. Το 1977 έχουμε την εμφάνιση της "Άφθονης Ζωής". Το 1978 εμφανιζόμαστε για πολύ λίγο χρονικό διάστημα με τ' όνομα "Κρυστάλλινα Τείχη" και παίρνουμε μέρος στο Α' Πανελλήνιο Φεστιβάλ Jazz και Rock καταλαμβάνοντας την τέταρτη θέση μέσα σε εικοσιένα συγκροτήματα.

 Ποιο ήταν το σκεπτικό σας για το όνομα "Πάροικοι";

Δεν είμαστε μόνιμοι εδώ στη γη, μένουμε προσωρινά, είμαστε ξένοι σ' αυτή τη γη, η πατρίδα μας είναι αλλού, είμαστε ΠΑΡΟΙΚΟΙ.

   Ποιοι αποτελούσαν το γκρουπ;

Τη πρώτη περίοδο ήμασταν αρκετοί. Η Φούλη Αιβαζίδου και η Μαρία Μπάγκου (τραγούδι), ο Κωστής Παπάζογλου (φλάουτο, κιθάρα, τραγούδι), ο Δημήτρης Ραμπότας (μπάσο), ο Πρίαμος Ραμπότας (τραγούδι, κιθάρα), ο Γιώργος Σμέρνος (πλήκτρα) και γω στα κρουστά.

Στη δεύτερη περίοδο ήμασταν τρεις. Σ' αυτή την περίοδο έχουμε την είσοδο στο συγκρότημα ενός μέλους σημαντικού για την πορεία του γκρουπ, τον Κώστα Νικολάου που μαζί με τον Κωστή Παπάζογλου και μένα βγάλαμε τη δεύτερη περίοδο του συγκροτήματος.

Η τρίτη περίοδος του γκρουπ, που θα είναι πια και η μόνιμη, χαρακτηρίζεται από την είσοδο ενός πολύ καλού καλλιτέχνη του Φαίδωνας Καλοτεράκη, που μαζί με τον Δημήτρη Ραμπότα που γύρισε από το στρατό, τον Κωστή τον Παπάζογλου, τον Κώστα Νικολάου και μένα συνεχίζουμε μέχρι σήμερα. Εδώ πρέπει να αναφέρω τις πολλές φιλικές συμμετοχές που είχαμε στη πορεία του συγκροτήματος.

 Υπήρχαν συγκεκριμένα άτομα για τη σύνθεση και για το στίχο;

Όσοι μπορούσαν να συνθέσουν και να γράψουν στίχους το έκαναν ελεύθερα και δημιουργικά. Οι υπόλοιποι έβαζαν την εκτελεστική τους δυνατότητα στις πρόβες και τις ενορχηστρώσεις. Για την ιστορία ν' αναφέρω ότι συνθέτες και στιχουργοί ήταν η Φούλη Αιβαζίδου (στην πρώτη περίοδο και δουλειά) το ίδιο και ο Πρίαμος Ραμπότας. Βασικοί συνθέτες και στιχουργοί είναι ο Κωστής Παπάζογλου, ο Φαίδωνας Καλοτεράκης και ο Κώστας Νικολάου. Σ' όλη τη πορεία του γκρουπ έχω συμμετοχή στο στίχο και γω. Από την τελευταία μας δουλειά και μετά έχει μεγάλη ευθύνη για τις ενορχηστρώσεις των κομματιών ο Κώστας Νικολάου.

 Πόσο κατάλληλο ήταν το κλίμα για τη αποδοχή ενός χριστιανικού συγκροτήματος από τους εκκλησιαστικούς κύκλους;

Νομίζω πως ήταν ακατάλληλο. Βοήθησε πάρα πολύ την προσπάθειά μας η δουλειά που είχε αρχίσει λίγα χρόνια πριν από μας, να κάνει ο Στέφανος Κατσάρκας με τη χορωδία της Ε.Ε.Ε. Θεσσαλονίκης, χρησιμοποιώντας φυσικά κάποιους από μας στην ορχήστρα πριν γίνουμε ΠΑΡΟΙΚΟΙ. Επίσης και κάποιες μικρές μεμονωμένες προσπάθειες κάποιων νέων. Νομίζω το μεγάλο "μπαμ" έγινε μ' εμάς, δεν ξέρω γιατί, αποκτήσαμε γρήγορα υποστηρικτές όχι από τη νεολαία αλλά και από μεγαλύτερους. Νομίζω ότι από τους Πάροικους και μετά έχουμε την εμφάνιση αρκετών συγκροτημάτων, ενώ πριν είχαμε μια δυο προσπάθειες που δε κράτησαν για πολύ.

 Υπήρξαν αντιδράσεις;

Πάρα πολλές. Ο λόγος ότι αυτή η μουσική (μοντέρνα, pop-rock) είναι κοσμική, όπως και τα όργανα (ντραμς, κιθάρες ηλεκτρικές) και ο ήχος και το στυλ. Όλα είναι κοσμικά. Σιγά-σιγά με τα χρόνια αυτό άλλαξε. Μη ξεχνάμε ότι οι Πάροικοι, αν βάλουμε και κάποια χρόνια πριν γίνει το συγκρότημα, εργάζονται α' αυτό το χώρο μ' αυτό το στυλ μουσικής κοντά στα 30 χρόνια.

 Σε ποιο μουσικό χώρο θα τοποθετούσατε τους Πάροικους;

Ξεκινήσαμε με ποπ μουσική. Στη δεύτερη δουλειά ήμασταν αρκετά δυνατοί με πιο ροκ μουσική. Από κει κα πέρα θάλεγα πως το στυλ μας είναι art-rock (έντεχνο ροκ).

 Αναφέρετε 3 από τα "καλύτερα" τραγούδια σας.

Σ' αυτή την ερώτηση η απάντηση είναι υποκειμενική και δύσκολη. Λοιπόν με πολύ δυσκολία ξεχωρίζω τρία...τέσσερα...πέντε...  "Λαμπρός ο δρόμος τ' ουρανού", "Λευκή Φωνή", "Αγάπη", "Μαζί", "Νοσταλγοί", "Έτοιμη Θεέ μου", "Πάντα εδώ", "Φως μου, φως μου", "Κύριε είσαι η Αλήθεια" (σ.σ. συμφωνώ σχεδόν σε όλα!), και άλλα πολλά. Δυσκολεύομαι πολύ! Υπάρχουν και άλλα πολλά.

 Ποια από τις παραγωγές που κυκλοφορήσατε θεωρείτε ότι ξεχωρίζει και γιατί;

Νομίζω και οι τέσσερις ξεχωρίζουν για διαφορετικούς λόγους.

Η πρώτη με τον τίτλο "Πάροικοι" ξεχωρίζει γιατί είναι η πρώτη και πραγματοποιήθηκε μέσα σε 18 συνεχόμενες ώρες στούντιο.

Η δεύτερη με τον τίτλο "Λευκή Φωνή" ξεχωρίζει γιατί έγινε πέτρα σκανδάλου στους εκκλησιαστικούς κύκλους. Ελάχιστες εκκλησίες δέχονται να την προωθήσουν μέσα από τα βιβλιοπωλεία τους και πλέον φημολογείται ότι οι Πάροικοι έχουν ξεπεράσει τα όρια. Η δουλειά αυτή έγινε μόνο από τρεις Πάροικους. Τον Κωστή Παπάζογλου, τον Κώστα Νικολάου και εμένα. Ένας καθαρά rock ήχος που ξάφνιασε.

Η τρίτη δουλειά με τίτλο "Μαζί" ξεχωρίζει γιατί είναι μια δουλειά διαφορετική από τις δύο προηγούμενες και πάλι θα ταράξει κάποια νερά με το πάντρεμα της ροκ, της κλασσικής και της ελληνικής μουσικής που επιχειρεί. Είναι μια απάντηση σ' όσους βιάστηκαν να τοποθετήσουν τους Πάροικους στο χώρο της "κοσμικής" ροκ, αλλά επίσης και σε όσους έγιναν "ροκάδες" αποκλείοντας από τ' ακούσματα τους κάθε άλλο είδος μουσικής, εξ' αιτίας της 'Λευκής Φωνής".

Η τέταρτη δουλειά με τίτλο "Παρ' τη μικρή μου θέληση" ξεχωρίζει γιατί πλέον είναι αρκετά ώριμη και στη σύνθεση και στην ενορχήστρωση καθώς και στο στίχο. Δηλώνει πως από δω και πέρα οι Πάροικοι όταν έχουν να πουν κάτι θα το λένε. Αυτή η δουλειά είναι ένα καλό θεμέλιο για περισσότερες αναμνήσεις και ψηλότερες κορυφές.

 Εάν βαθμολογούσατε τους Πάροικους για τη μουσική και το στίχο τους σε τι θα δίνατε καλύτερο βαθμό;

Ένας πάροικος δε μπορεί να βαθμολογήσει τους Πάροικους. Αυτό ας το κάνουν όλοι αυτοί που εδώ και 30 χρόνια μας ακούνε, μας βλέπουν και μας ζούνε.

 Εάν ο χρόνος γυρνούσε πίσω τι θα θέλατε σαν Πάροικοι να κάνετε που δεν είχατε κάνει;

Απαντώ πάλι σαν Ανέστης, ένας από τους Πάροικους που φυσικά βρίσκεται στους Πάροικους πριν τη δημιουργία του γκρουπ και μέχρι τώρα. Θάθελα νάχαμε δημιουργήσει ένα μουσικό χώρο όπου θα παίζαμε μουσικοί και θα έρχονταν νέοι και όποιος άλλος ήθελε να μας ακούσει. Φυσικά αυτό, αν δοθεί η ευκαιρία μπορεί να γίνει και τώρα. (σ.σ. η επιθυμία του Ανέστη και πολλών άλλων θα πραγματοποιηθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτό αναφέρουν αξιόπιστες δημοσιογραφικές πηγές)

 Συμμεριστείτε μια ξεχωριστή εμπειρία σας από ένα πρόγραμμα.

Συναυλία στην Ε.Ε.Ε. Αθηνών (Αλκιβιάδου 3), και στο τέλος 4 άνθρωποι με δάκρυα στα μάτια ζητούν τον Ιησού Χριστό να γίνει Σωτήρας και Κύριος στη ζωή τους.

 Ο θαυμασμός του κοινό προς τα μέλη ενός γκρουπ συνήθως είναι "γοητευτικός". Πόσο μπορεί να επηρεάσει αυτό τον καλλιτέχνη και πως;

Επηρεάζει παρά πολύ τον καλλιτέχνη. Αυτή η επιρροή μπορεί να είναι ή θετική ή αρνητική. Στην πρώτη περίπτωση αναγνωρίζει την ευθύνη του, στη δεύτερη νομίζει ότι είναι κάποιος μεγάλος και τρανός...

 Μπορεί ένας καλλιτέχνης να επηρεάσει το κοινό;

Μεγάλη κουβέντα. Νομίζω μπορεί να το προβληματίσει και να στρέψει τη προσοχή του σε πράγματα που αξίζουν. Να δουν μαζί την αλήθεια, να χαρούν, να τραγουδήσουν, και να νιώσει όμορφα.

 Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να δώσετε το μήνυμα του Χριστού μέσω της μουσικής;

Δίνεις αυτό που έχεις μέσα σου. Αν αυτό είναι Ιησούς Χριστός, το κάνεις. Δεν υπάρχει εύκολο και δύσκολο. Αυτά υπάρχουν σ' αυτούς που σ' ακούνε και ανάλογα -εύκολα ή δύσκολα- αντιδρούν.

 Καθώς κοιτάτε το παρελθόν και την πορεία σας σαν χριστιανικό γκρουπ, πιστεύετε πως μπορεί να προσφέρει η σύγχρονη χριστιανική μουσική το μήνυμα του Χριστού;

Αν αυτοί που παίζουν και συνθέτουν τη μουσική είναι πράγματι σύγχρονοι χριστιανοί, τότε μπορούν.

 Υπάρχει καλή και κακή μουσική;

Νομίζω πως υπάρχουν καλοί και κακοί μουσικοί. Ο μουσικός δημιουργεί και παίζει αυτό που πιστεύει, βιώνει και παλεύει στη ζωή του.

 Ποιο είδος μουσικής "αγαπάει" ο Θεός;

Όλα όσα μπορούν και παίζουν τα δικά Του παιδιά. Οι πραγματικοί χριστιανοί δημιουργοί και εκτελεστές. Ο Θεός "αγαπάει" τη μουσική!

 Αναφέροντας τον όρο «χριστιανική μουσική» πως θα τον εξηγούσατε;

Χριστιανική μουσική είναι η μουσική που γράφεται και παίζεται από πραγματικούς χριστιανούς καλλιτέχνες. Πάντα πρωταγωνιστής, κινητήριος μοχλός και εμπνευστής είναι ο Ιησούς Χριστός.

 Πόσο ρυθμική μπορεί να είναι η χριστιανική μουσική;

Δεν υπάρχει όριο.

 Πως είδατε τη συναυλία των Petra πριν δύο χρόνια στο θέατρο Λυκαβηττού;

Εγώ, όπως και πολλοί άλλοι, την απόλαυσα και δόξασα τον Κύριό μου εκείνο το βράδυ.

 Η συναυλία των Petra δημιούργησε αντιδράσεις από το "θρησκευτικό κατεστημένο" . Πιστεύετε πως ήταν δικαιολογημένες;

Υπάρχουν διάφορα είδη μουσικής, όλα δεν είναι για όλους. Κάποια ταιριάζουν σε κάποιους και κάποια άλλα σ' άλλους. Το κατεστημένο είναι για ν' αντιδρά σε κάθε τι που δεν είναι στα όρια του και πάει να το ξεβολέψει. Νομίζω το πνεύμα του Θεού οδηγεί τους δικούς Του. Είναι κακό να βάζουμε "ταμπέλες".

 Ποια είναι η γνώμη σας για τους "παπαροκάδες";

Κάνουν αυτό που κάνουμε οι Πάροικοι από το 1978 και μετέπειτα. Είναι πρωτοποριακοί στο χώρο τους, μακάρι να τους αφήσουν και να συνεχίσουν να τραγουδούν για τον Ιησού Χριστό.

 Εάν συγκρίνουμε τη δική σας εποχή με την σημερινή ποια αρνητικά και ποια θετικά στοιχεία διακρίνετε για τη σύγχρονη χριστιανική μουσική;

Τότε δεν είχαμε τα μέσα. Όργανα, χώρο πρόβας, μηχανήματα και ηχητικές εγκαταστάσεις. Είχαμε όμως πάθος για δημιουργία και αφιερώναμε χρόνο και αγάπη σ' αυτό που κάναμε. Τώρα έχουμε τα μέσα σε πλησμονή αλλά έχουμε αναγάγει τις μεταφράσεις και τις απομιμήσεις σε επιστήμη, αυτό είναι εύκολο. δεν δημιουργούμε και αυτό είναι το δύσκολο.

 Η σύγχρονη χριστιανική μουσική έχει μία πορεία τριάντα και πλέον χρόνων. Πιστεύετε ότι ήταν αντάξια των προσδοκιών;

Νομίζω ξεκίνησε αρκετά καλά, κράτησε μέχρι τα μέσα. Τώρα έχει τελματώσει λίγο. Χρειάζεται πρωταγωνιστές αφιερωμένους και παθιασμένους σ' αυτό που κάνουν. Χρειάζεται περισσότερο κόπο, όρεξη και χρόνο για δημιουργία.

 Πως βλέπετε το μέλλον της σύγχρονης χριστιανικής μουσικής στην Ελλάδα;

Αν δε σπουδάσουμε τη τέχνη και δεν αφεθούμε ελεύθεροι στη δημιουργία, μέλλον δεν υπάρχει. Πρέπει ν' αλλάξει η ατμόσφαιρα, η άποψη και η στάση που υπάρχει στις εκκλησίες για την τέχνη και τους καλλιτέχνες. Οι εκκλησίες δε μπορούν να κρατήσουν τους καλλιτέχνες και αυτοί αναγκάζονται να δημιουργούν έξω από αυτές επαγγελματικά. Αυτό πρέπει επιτέλους να προβληματίσει τις ηγεσίες των εκκλησιών και όχι μόνο.

 Μια συμβουλή για χριστιανούς καλλιτέχνες.

Να μείνουν κοντά στο Μεγάλο Καλλιτέχνη, να σπουδάζουν τη τέχνη και νάναι δημιουργικοί, όποιο και να είναι το κόστος.

 Τι σημαίνει για σας τέχνη;

Είναι η ανθρώπινη δραστηριότητα που στηρίζεται σε γνώσεις και εμπειρίες με σκοπό τη δημιουργία ενός πνευματικού έργου.

 Σε ποιο χριστιανικό καλλιτέχνη ή γκρουπ του εξωτερικού θα δίνατε βραβείο Grammy και γιατί;

Το βραβείο Grammy θα το έδινα στο γκρουπ ΚΟΙΝΟΝΙΑ. Έχουν ένα ξεχωριστό δικό τους στυλ μουσικής και στίχου. Οι ενορχηστρώσεις τους είναι πάρα πολύ υψηλού επιπέδου. Επίσης είναι όλοι τους πάρα πολύ καλοί μουσικοί. Θα μου επιτρέψετε εδώ να ξεχωρίσω τη παρουσία στο γκρουπ ενός πολύ καλού χριστιανού και μουσικού, του ABRAHAM LABORIEL.

 Αναφέρεται μερικές χριστιανικές παραγωγές του εξωτερικού που για σας ξεχωρίζουν.

Δύο δουλείες των ΚΟΙΝΟΝΙΑ. Η μία του 1986 "FRONTLINE" και η άλλη του 1989 με τίτλο το όνομα του γκρουπ ΚΟΙΝΟΝΙΑ. Του STEVE APIRANA το 1992 με τίτλο "No Turning Back" μια δουλειά που με συντροφεύει πάντα. Δεν μπορώ να μην αναφέρω δύο δουλειές του Bruce Cockburn, το "Dart to The Heart" (1994), και το "Nothing But A Burning Light" (1991). Επίσης το  "Stranded In Babylon" (1991) του Larry Norman. Εδώ σταματάω γιατί έχω κι άλλα...

 Ας θέσουμε τις ερωτήσεις "επί προσωπικού". Εάν σας ζητούσαν να δώσετε ένα χαρακτηρισμό στο εαυτό σας, πως θα τον χαρακτηρίζατε; Μουσικό ή ποιητή και γιατί;

Ούτε το ένα, ούτε το άλλο. δεν μου αρέσουν οι τίτλοι. Επειδή ήμουν εκεί όταν σταύρωναν τον Ιησού Χριστό και φυσικά είχα συμμετοχή. Τον ευχαριστώ όμως γιατί καταδέχθηκε νάρθει στη ζωή μου, να με σώσει και να με κάνει παιδί Του, επειδή μετανοιωμένος και με πίστη Του το ζήτησα. Πιστεύω πως μόνος μου δε μπορώ νάμαι χρήσιμος ούτε στον Θεό, ούτε στους ανθρώπους. Αυτό που προσπαθώ να κάνω σ' όλους τους τομείς της ζωής μου είναι να βλέπω τη ζωή, τον κόσμο και τον εαυτό μου μέσα απ' το δικό Του φως. Προσπαθώ ν' ανακτήσω την πρώτη αθωότητα, να προχωρώ στη ζωή σαν σε κήπο, θαμπωμένος από το φως Του, χωρίς να μισώ ή να φθονώ κανέναν, δείχνοντας μάλλον επιείκεια και ευγένεια στους ανθρώπους, ν' αναπνέω μέσα στη χάρη Του και στη χαρά των πραγμάτων και των σχέσεων. Αυτό είμαι!

 Σε ποια ηλικία αρχίσατε να γράφετε στίχους;

Νομίζω 13 ή 14 χρονών.

 Το πρώτο σας ποίημα.

Πρέπει να ήταν άνοιξη του 1974. Το ποίημα με  τίτλο "Αναζήτηση":

Σ' αναζητώ σαν το λαφάκι τη δροσοπηγή,

πλανιέμαι σε δρόμους χίλιους.

Φράξε Θεέ μου, τους δρόμους

που δεν είναι δρόμοι Σου.

Φανέρωσέ μου τους μυστικούς Σου ήλιους.

Αναμερίζοντας των καιρών τη θολούρα

βαθιανασαίνω από Σένα

φτεροκοπά η δόλια μου καρδιά την ευτυχία της.

 Η μέχρι τώρα "σταδιοδρομία" σας σε μουσικό σχήματα και συναυλίες πόσο θετικά ή αρνητικά επηρέασε το χαρακτήρα σας;

Ήταν και είναι ένα κομμάτι του εαυτού μου. Σε μένα η επίδραση ήταν θετική, εκτός από πολύ λίγες περιπτώσεις.

 Τι σημαίνει για σας ουρανός;

Φυσικά είναι ο ημισφαιρικός θόλος που φαίνεται ότι σχηματίζεται στην ατμόσφαιρα και τελειώνει στη γραμμή του ορίζοντα. Για μένα ουρανός είναι η παρουσία του Θεού. Να το πω όπως μ' αρέσει: Ουρανός είναι η επίδειξη του Θεού για το πως είναι η ζωή χωρίς την αμαρτία...

 Στη ζωή τα πάντα έχουν αρχή και τέλος. Τέλος έχει και η ίδια η ζωή. Σας φοβίζει ο θάνατος;

Μ' απασχολεί και με φοβίζει το χρονικό διάστημα μέχρι τον θάνατο. Από τη στιγμή που γεννιόμαστε το μόνο σίγουρο είναι ότι κάποια στιγμή (ο Θεός ξέρει πως και πότε) θα συναντηθούμε με το θάνατο. Είναι μια πόρτα. Είναι ένα πέρασμα για τον ουρανό. Δεν φοβάμαι το θάνατο, άλλα φοβάμαι...

 Αγάπη είναι…

Ένα πρόσωπο. Ο Ιησούς Χριστός.

 Ελπίδα σε…

Ένα πρόσωπο. Στον Ιησού Χριστό.

 Αγαπημένο σας εδάφιο.

Ψαλμός 51:10 "Καθαρή καρδιά χτίσε μέσα μου, Θεέ. Και πνεύμα ευθές ανανέωσέ εντός μου".

 Μια συμβουλή.

Δύο συμβουλές:

α) Δε γίνεται δικό σου το μονοπάτι αν δε το περπατήσεις.

β) όταν ο διάβολος κτυπά τη πόρτα της καρδιά σου, στείλε τον Ιησού Χριστό ν' ανοίξει...

 Σύνθημά σας.

Λύγισε την εκκλησία και σώσε τον κόσμο...

επιστροφή στις συνεντεύξεις